‘Kökünü beğenmeyen dal ve dalını beğenmeyen meyve, olgunlaşmadan çürür.’ diye bir sözü nereden okudum, kimden duydum tam bilemiyorum. Bilemiyorum ama sözdeki anlama katılıyorum.
Soyun, soyluluğun kıymetini hepimiz biliyoruz.
Asil insanların hep soylu kalacağına inanıyoruz.
Atalarımızdan bize miras kalanı koruyup kollamanın, onları devam ettirmenin gerekliliği üzerinde hemfikiriz.
Asıl meselenin düşüncelerimizle, yaptığımız işlerle soylu olmak gerektiğine inanıyoruz.
Genetik kurallar, hep işler. İyi kişi, temiz soyuyla kötü kişi de karışık soyuyla tanınır. Asilden asil olur.
Soylu kişi zararsızken soysuz kişi de başkalarına zararlıdır. Soyun belli olmasına gösterilen özen, hayvana da insana da aynıdır. Her yaratığın üstün soylusu üstün tutulur.
Çocukların kişiliklerinde anne babanın büyük etkisi, vardır. Çocuk, ana babası gibi olur. Evlat atasına çeker.
Bu anlatılanlara göre evladın ana babaya, ataya çekeceği hususu ile ilgili atasözlerimizi aşağıdaki şekilde şöyle sıralayabilirim:
Akıbet kurt oğlu kurt olur.
Asil azmaz, bal kokmaz. Kokarsa yağ kokar; onun da aslı ayran.
Aslandan doğan aslan olur /aslandır. / Aslan yavrusu aslan olur. [1]
Ateşin oğlu kül olur.
Attan at olur, eşekten sıpa. [2]
Aygırın nasıl aygırsa, binecek atın da öyle olur.
Beyden gelen, beydir.
Çakaldan kurt olmaz, gene kurt oğlu kurt gerek.
Dişi aslan, tek doğurur ama aslan doğurur.
Ekmeğin iyisi hamurun iyisinden olur.
Er çocuğu, er gibi olur.
Er koyunun er kuzusu, olur.
Göl yerinde su eksik olmaz.
Kartalın yavrusu, kartal olur.
Katrandan olmaz şeker olsa da cinsine çeker.
Kötü kabağın kötü dölü, olur.
Kurdun oğlu akıbet kurt olur.
Kurdun oğlu kurt olur âdemle büyüse de. / Kurt oğlu kurt kalır eğer ki adamlarla büyüse.
Kurdun oğlu, kuzu olmaz.
Kurt eniği, kurt olur. / Kurt eniği, yine kurt olur. / Kurt yavrusu kurt olur.
Kurt yavrusu evcil olmaz.
Kurttan kurt olur, itten it. / Attan at olur, itten it.
Meyve ağacından uzak düşmez.
Sakar kısrağın yalama tayı, olur. / Alnı sakar kısrağın ayağı sekili tayı, olur.
Sıçandan doğan, çul kesen olur. / Sıçandan doğan, çuvalı dibinden deler. / Sıçandan doğan, çuvalı torbayı dibinden deler. / Sıçandan doğan, çuval dibi keser. / Sıçandan doğan, kendir keser. / Sıçandan doğan, çul keser. / Sıçandan doğan, dağarcık keser. / Sıçandan olan, keseğen olur.
Soydur çeker huydur geçer.
Taşa çıkan keçinin taşa çıkan oğlağı olur.
Yılandan yılan türer, akrepten akrep. [3] / Yılanın eniği de yılandır. / Yılanın yavrusu da yılandır.
[1] Türkmen Atasözü
[2] Azerbaycan’dan
[3] Türkmen Atasözü