Çoğunu bildiğimiz, belki bir kısmını uygulamadığımız belli bilgileri bir kere daha hatırlatmakta fayda olduğu inancındayım.
Türk kültüründe öne çıkan görgü / nezaket /saygı kuralları (adab-ı muaşeret kuralları), toplumun tarihsel ve kültürel yapısıyla şekillenmiş olup sosyal hayatta önemli bir yer tutar.
İşte Türk kültüründe belli başlı görgü kuralları:
Dinî ve Kültürel Hassasiyetler
Bayramlar, özel günler ve dini törenlerde hassas davranılmalı, törenlerde ve kutlamalarda yer alınmalıdır.
Giyim ve Temizlik
Sosyal ortamlarda uygun bir şekilde giyinmek, temiz ve düzenli olmak beklenir. Resmî ve özel günlerde uygun kıyafet seçimine dikkat edilir.
Hediye Verme ve Alma
Ziyaretlerde hediye götürmek yaygındır. Ev sahibine küçük hediyeler götürmek görgüdendir. Hediye alan kişi, teşekkür eder ve hediyeyi takdir ettiğini belirtir.
İletişim
Telefon, e-posta ve diğer iletişim araçlarında saygılı bir dil kullanmak, mesajlara zamanında cevap vermek, toplantı ve buluşmalarda dakik olmak gerekir.
Telefon eden önce kendini tanıtır. Bir kişiyi telefonla iki defadan fazla aramak doğru olmaz. Biri bize telefonunda bir fotoğraf gösterdiğinde görüntü, sola veya sağa kaydırılmaz. Bir kişi doğrudan bizimle konuşuyorsa telefonumuza bakmak kabalıktır. Cep telefonlarımızla konuşurken başkalarının bizi dinlemek zorunda kalmamasına dikkat edilir.
Kıyafet ve Temizlik
Giyime ve kişisel hijyene dikkat edilmelidir. Temiz ve ütülü kıyafetler giyilmelidir.
Konuşma
Konuşurken saygılı ve nazik bir dil kullanmak esastır. Başkalarını dikkatli dinlemek ve karşı tarafın düşüncelerini anlamaya çalışmak önemlidir. Sokak ortasında durularak konuşulmaz. Sürekli olarak konuşulmaz. Toplu yerde yüksek sesle konuşulmaz. İnsanların konuşması asla bölünmez. Kişilerin konuşmalarına izin verilir, dedikleri dinlenir. Konuşurken gereksiz konulara girilmez. Asıl konu, anlaşılır şekilde anlatılmaya çalışılır.
Hiç kimseye ‘Henüz evli değil misin?’, ‘Çocuğun yok mu?’, ‘Neden bir ev almadın?’ veya ‘Neden bir araba almıyorsun?’ gibi garip sorular sorulmaz. Farklı görüşlere saygı gösterilir. Birinin kilosu hakkında yorum yapılmaz. Bir arkadaşımız bize randevusu olduğunu söylerse, bunun ne için olduğu sorulmaz. Bilmenizi isterlerse, bunu zaten söylerler. Bizden istenene kadar bir şey, asla tavsiye edilmez. Kimseye gerek yokken yaşı ve maaşı sorulmaz.
Bizi doğrudan ilgilendirmeyen herhangi bir şey olmadıkça işimize odaklanmak, en doğrusudur.
Sokakta biriyle konuşuyorsak güneş gözlüğümüzü çıkaralım. Bu bir saygı göstergesidir. Göz teması konuşma kadar önemlidir. Yoksulların ortasında asla zenginliğimizden bahsetmeyelim.
Çocuğu olmayanların yanında çocuklarımız hakkında konuşmayalım.
İş hayatımızda ast üst ilişkilerine dikkat edelim. Altımızdaki birine ne kadar kaba davrandığımızdan kimse etkilenmez ama insanlar onlara saygılı davranırsanız bunu fark ederler.
Misafirperverlik
Misafirleri ağırlamak Türk kültüründe çok değerlidir. Misafire yemek ikram etmek, onlara rahat edebilecekleri bir ortam sağlamak ve özel ilgi göstermek âdettendir.
Misafir de ev sahibinin bu ilgisine teşekkür eder ve ev sahibinin ikramlarını övmekten kaçınmaz.
Özür Dilemek ve Teşekkür Etmek
Yanlış yapıldığında özür dilemek, yapılan bir iyilik veya yardım için teşekkür etmek önemlidir.
Biri bize yardım ederken ‘Teşekkür ederim.’ denir.
Selamlaşma ve Hitap
Birine selam vermek, gülümsemek ve kibar bir dille hitap etmek önemlidir. Özellikle daha yaşlı veya saygı duyulan kişilere karşı resmi ve nazik bir dil kullanmak gereklidir.
Söz Kesmemek
Konuşma sırasında başkalarının sözünü kesmemek, karşı tarafın düşüncelerini tamamlamasına izin vermek, saygılı bir dinleyici olmak gerekir.
Toplu Taşıma ve Kamusal Alanlar
Toplu taşıma araçlarında yaşlılara, engellilere ve hamilelere yer vermek, yüksek sesle konuşmamak, telefon kullanımını minimumda tutmak ve başkalarının rahatsız olmamasına dikkat etmek önemlidir.
Arkamızdan gelen kişi için daima kapıyı açalım. Cinsiyeti ya da yaşı fark etmez. Toplum içinde birine iyi davranmak bizi küçültmez.
Yaşlılara Saygı
Büyüklerine saygı göstermek Türk toplumunun temel değerlerindendir. Yaşlıların sözünü kesilmeli, onlara öncelik verilmeli, ayakta karşılamalı, onlara yardım edilmelidir.
Yemek
Yemek masasında uygun davranışlar sergilenir. Yemeğe büyüklerin başlaması beklenir. Başkalarının tabaklarına uzanılmamalı, konuşurken ağzı kapalı tutulmalıdır. Ayakta bir şeyler yenilip içilmemelidir.
Ziyaret ve Davet
Davetlere zamanında gitmek, ev sahibine yardımcı olmak ve zamanında ayrılmak, ev sahibine hediye götürmek görgüdendir. Ev sahibine teşekkür etmek ve başka davetlere katılmayı kabul etmek veya özür dilemek önemlidir.
Birisi bize yemek ısmarladığında asla menüdeki pahalı yemek sipariş edilmemeli, Mümkünse onların seçtiklerini sipariş etmeleri istenmelidir.
Bir arkadaşımız bizin için bir ödeme yaptıysa bir dahaki sefere bizim ödeme yapmamız, görgüdendir.
