Merhaba Değerli Okurlar;
Bu hafta sizlere sigortasız işçi çalıştırma durumunda işverenin sorumluluğu ve işçinin haklarını anlatmaya çalışacağız.Ülkemizde son zamanlarda özellikle Suriye ve Afgan vatandaşları çalıştıran işletmelerde işverence vatandaş,mülteci,sığınmacı olan bütün çalışanlarına ya eksik günden sigorta yapmakta ya da daha kötüsü işçilerine sigorta yapmaktadır.
Sosyal sigortalar kanunu ve iş kanununa göre, işverenin işe aldığı her işçi için işe başladığı tarihten itibaren sigortasını yaptırması gerekmektedir.Ayrıca, sigorta için gerekli evrakların sosyal sigortalar kurumuna zamanında ve eksiksiz olarak gönderme zorunluluğu da yürürlükte olan kanunlarımıza göre işverene aittir.Tüm iş yerlerinde çalışan işçilerin, işveren tarafından sigortalarının yaptırılması gerekmektedir. İşverenler prim ödemesinden kaçınmak için sigortasız işçi çalıştırma yoluna giderse, bu işçiler kayıt dışı işçi olarak kabul edilir ve tespitinde cezai müeyyideler uygulanır.
SİGORTASIZ İŞÇİ ÇALIŞTIRMANIN KANUNDAKİ YERİ
5510 sayılı Sosyal Sigortalar Ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun 7.maddesinde:
' (a) bendi kapsamında sigortalı sayılanlar için çalışmaya, meslekî ve teknik eğitime, meslekî ve teknik ortaöğretim sırasında tamamlayıcı eğitim ya da alan eğitimine, staja veya bursiyer olarak göreve başladıkları tarihten İşverenler, 4-1/a bendi (SSK) kapsamında sigortalı sayılan kişileri, (istisnalar haricinde) sigortalılık başlangıç tarihinden önce, sigortalı işe giriş bildirgesi ile Kuruma bildirmekle yükümlüdür.'
Çalıştırılanlar, işe alınmalarıyla kendiliğinden sigortalı olacak, sigortalılar ile bunların işverenleri hakkında sigorta hak ve yükümleri, sigortalının işe alındığı tarihten itibaren başlayacak, dolayısıyla sigortalı olmak hak ve yükümünden kaçınılamayacak ve vazgeçilemeyecektir.' şeklinde ifade edilmiştir.
SİGORTASIZ İŞÇİ ÇALIŞTIRMANIN CEZASI
5510 Sayılı kanunun 102.maddesi ve devamı Kurumca verilecek idarî para cezalarını düzenlemektedir. Buna göre sigortasız işçi çalıştıran işveren;
Bilanço esasına göre defter tutmakla yükümlü ise sigortasız işçi çalıştırdığından dolayı (1yıl için 1sigortalı) 38 asgari ücret ceza verilir.
Diğer defterleri tutmakla yükümlü ise sigortasız işçi çalıştırdığından dolayı (1 yıl için 1 sigortalı ) 32 asgari ücret ceza verilir.
Defter tutmakla yükümlü değil ise sigortasız işçi çalıştırdığından dolayı (1 yıl için 1 sigortalı) 29 asgari ücret ceza verilir.
Sayılan para cezalarının yanında,Kanunda yer alan bilgi ve belgelerin yasal süresinde verilmemiş olması, denetmen veya müfettiş tarafından inceleme yapılması halinde kayıt geçersizliği veya kayıt ibraz etmeme nedeniyle idari para cezası uygulanması cezası,İşçinin hastalanması, iş kazası geçirmesi veya meslek hastalığına yakalanması halinde Sosyal Güvenlik Kurumunun karşılaştığı maliyet bedelinin işverenden tahsil edilmesi cezası,İşverenin bir yıl süreyle teşvikten yararlandırılmaması cezası,Sigortasız çalıştırılan süreye ait sigorta primlerinin işverenden gecikme zammı ve cezası (faizi) ile birlikte tahsil edilmesi, şeklinde ceza ve yaptırımlar da uygulanmaktadır. Dolayısıyla işverenin sigortasız işçi çalıştırması hem kendisi için hem de işçi için büyük bir eksikliktir.
SİGORTASIZ ÇALIŞAN İŞÇİNİN DAVA AÇMA HAKKI
5510 Sayılı kanun uyarınca sigortasız çalıştırılan işçi, ilgili kanunun 86/9 hükmü uyarınca 5 yıl içerisinde mahkemeye başvurarak hizmetlerini tespit ettirmelidirler.Kanun hükmü şu şekildedir: 'Aylık prim ve hizmet belgesi veya muhtasar ve prim hizmet beyannamesi işveren tarafından verilmeyen veya çalıştıkları Kurumca tespit edilemeyen sigortalılar, çalıştıklarını hizmetlerinin geçtiği yılın sonundan başlayarak beş yıl çerisinde iş mahkemesine başvurarak, alacakları ilam ile ispatlayabilirlerse, bunların mahkeme kararında belirtilen aylık kazanç toplamları ile prim ödeme gün sayıları dikkate alınır.5510 sayılı kanuna göre açılan ve pratikte hizmet tespit davası adı altında anılan bu davada öncelik işçinin hizmetini tespit ettirebilmesidir.
AV.ASLICAN ÖZGÜR İLELİ
HUKUKLA KALIN…
