Merhaba Değerli Okurlar;

Geçtiğimiz hafta ölen kişinin mirasının hangi zümrelere kaldığını ve mirasçılarını yargıtay kararları ve kanunlar çerçevesinde değerlendirmiştik. Bu hafta ise son zamanlarda çok sık rastlanan bir sorunu değerlendireceğiz. Ev sahipleri içerisinde kirasını bulunan evlerini satışa çıkarmak istediklerinde belirli sorunlarla karşılaşmaya başladılar. Kiracılar taşınmazları çeşitli bahanelerle yeni alıcılara göstermek istemiyor. Peki göstermek istememekte hakları var mı bunun yasal bir dayanağı var mı kanunlar ve emsal kararlar bu yönde neler diyor?

Ev sahibinin, evi satmak ya da bir başkasına kiralamak için evini göstermesi en büyük hakkıdır. O sırada evdeki mevcut kiracı, evi göstermekle yükümlüdür çünkü kimse görmediği bir evi satın almak yahut içinde yaşamak istemeyecektir. Kiracının bu yükümlülüğü kanuna dayanır. Eğer kanun ev sahibinin hakkını korumamış olsaydı kiracı evi göstermeyi reddedebilir, bunun sonucunda da ev sahibi mağdur olurdu.

   Kanun, ev sahibini korurken kiracıyı da mağdur etmemek için ev sahibine de bir takım yükümlülükler getirmiştir. Bunlardan en önemlisi kiracıya haber verme yükümlülüğüdür. Ev sahibi evi göstermeden belirli bir süre önce kiracıya haber vermelidir ve ancak kiracının uygun olduğu bir zaman diliminde evi gezdirebilir.

KİRACININ EVİ GÖSTERME YÜKÜMLÜLÜĞÜ HANGİ KANUNDA DÜZENLENMİŞTİR?

Kiracının evi gösterme yükümlülüğü 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun Ayıpların Giderilmesine ve Kiralananın Gösterilmesine Katlanma Borcu başlıklı 319. Maddesinde düzenlenmiştir.

TBK m.319/2’ye göre;

‘’Kiracı, bakım, satış̧ ya da sonraki kiralama için zorunlu olduğu ölçüde, kiraya verenin ve onun belirlediği üçüncü kişinin kiralananı gezip görmesine izin vermekle yükümlüdür.‘’

TBK m.319/3’e göre:

‘’Kiraya veren, çalışmaları ve kiralananın gezilip görüleceğini uygun bir süre önce kiracıya bildirmek ve bunların yapıldığı sırada kiracının yararlarını göz önünde tutmak zorundadır.’’

KİRACININ EVİ GÖSTERMEDİĞİ DURUMLARDA HANGİ YOLLARA BAŞVURULABİLİR?

Öncelikle ev sahibinin kiracıya evi göstermek istediğini bildirmesi gerekir. Bu bildirim sözlü ya da yazılı şekilde yapılabilir. Kiracıya Evi Gösterme Talebi İhtarnamesi göndermek bu süreçte dava açıldığı takdirde ispatı kolaylaştıracaktır.

Kiracının evi göstermediği durumlarda ev sahibi TBK m.319’a dayanarak ‘’Kiracının Evi Göstermesi Davası’’ açabilir. Bu davada mahkeme, söz konusu evin özelliklerini de dikkate alarak ev sahibinin ve kiracının uygun olduğu ortak gün ve saatler olarak belirler. Kiracının evi göstermesi davasında görevli mahkeme sulh hukuk mahkemesi, yetkili mahkeme ise taşınmazın bulunduğu yer mahkemesidir.

EV SAHİBİ KİRACIDAN İZİNSİZ EVİ GÖSTEBİLİR Mİ?

Ev sahibi kiracının izni olmadan eve giremez ve dolayısıyla evi başkalarına da gösteremez. Böyle bir durumda TCK m.116’ da düzenlenen Konut İhlali suçu sebebiyle ev sahibinin cezai sorumluluğu oluşur.

(13. Hukuk Dairesi 2010/16365 E. , 2011/5950 K.)

Taraflar arasındaki kiralananın gösterilmesi davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kabulüne yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davalı avukatınca temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü.

KARAR

“Davacı, davalının kiracı olduğu taşınmazı satmak için emlakçı ile anlaştığı ve davalıya bilgi verildiği halde, ciddi alıcılara evin gösterilmediğini bildirerek, evi alıcılara göstermeye izin verilmesini, gün ve saatlerini tespit edilmesini istemiştir.

Davalı davanın reddini dilemiştir.

Mahkemece, üç ay süre ile, pazartesi, perşembe, pazar günleri saat 15-17 saatleri arasında taşınmazı göstermeye izin verilmesine karar verilmiş; hüküm, davalı tarafından temyiz edilmiştir.

Davacı davalının kiracı olarak bulunduğu taşınmazı satmak istediğini, alıcılara gösterilmesine müsaade edilmesi için eldeki davayı açmıştır. Kiracının kiralananı ciddi olarak satın almak isteyen alıcılara gösterme yükümlülüğü her zaman mevcuttur. Ne var ki bu gösterme kiracı için münasip zamanlarda yapılmak ve onun menfaatlerinin de hakkaniyete uygun olarak göz önünde tutulması gerekir. Davalı ... günleri müsait olduğunu bildirdiği halde mahkemece aldırılan bilirkişi raporunda davalının bu talebi değerlendirilmediği gibi, hafta sonu dahi eve bağlı kalınacak şekilde gün tayininde bulunulmuştur. Taraflar arasında hakkaniyete uygun bir denge kurulması gerektiği de gözetilerek, kiracı için uygun gün ve saat tespit edilip sonucuna uygun bir karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm tesisi usul ve yasaya aykırı olup bozmayı gerektirir.

SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenle kararın davalı yararına BOZULMASINA, peşin alınan 453,60 TL. temyiz harcının istek halinde iadesine, 14.4.2011 gününde oybirliğiyle karar verildi.”

Şeklinde belirtilmiştir, ilgili kararda da belirtildiği gibi kiracının evi alıcılara gösterme yükümlülüğü olmakla birlikte ev sahibi tarafından da kiracının müsait olduğu günlere özen gösterilmesi gerekip kiracını müsait olduğu günlerde ev yeni alıcılara gösterilmek zorundadır.