Çölyak hastalığı (celiac disease), gluten adı verilen bir protein grubuna karşı bağışıklık sisteminin aşırı duyarlılığı ile ortaya çıkan, ömür boyu süren kronik bir hastalıktır. Gluten, buğday, arpa, çavdar ve yulaf gibi tahıllarda bulunan bir proteindir. Çölyak hastalığında, gluten tüketildiğinde bağışıklık sistemi ince bağırsaklara saldırarak iltihaplanmaya ve ince bağırsak yüzeyindeki villusların hasar görmesine neden olur. Villuslar, ince bağırsakta besinlerin emiliminden sorumlu küçük çıkıntılardır; bu yapılar zarar gördüğünde besin emilimi bozulur ve birçok sağlık sorunu ortaya çıkabilir.
Çölyak Hastalığının Belirtileri
Çölyak hastalığının belirtileri, her yaşta farklılık gösterebilir ve hafif ya da şiddetli olabilir. İşte çölyak hastalığının yaygın belirtileri:
Sindirim Sistemi Belirtileri
- Karın ağrısı
- Şişkinlik ve gaz
- İshal
- Kronik kabızlık
- Kilo kaybı veya yetersiz kilo alımı (özellikle çocuklarda)
- Yağlı ve kötü kokulu dışkı
Beslenme Yetersizliklerine Bağlı Belirtiler
- Kansızlık (anemi) ve demir eksikliği
- Yorgunluk ve halsizlik
- Kilo kaybı
- Kemik zayıflığı (osteoporoz)
- Büyüme geriliği (çocuklarda)
Deri ve Diğer Belirtiler
Deride kaşıntılı, kırmızı döküntüler (dermatitis herpetiformis)
- Ağız içinde aftlar
- Sinirlilik ve depresyon
- Baş ağrısı
- Eklem ve kas ağrıları
- Diş minesinde bozulmalar
Bazı kişilerde çölyak hastalığı, sessiz veya atipik belirtilerle ortaya çıkabilir. Özellikle sindirim sistemi dışındaki belirtiler daha ön planda olabilir. Eğer bir kişide çölyak hastalığı olduğundan şüpheleniliyorsa, doktor tarafından yapılacak kan testleri ve ince bağırsak biyopsisi ile kesin tanı konulabilir.
Çölyak hastalığının tedavisi ömür boyu sürecek bir glutensiz diyettir. Glutensiz diyetle birlikte belirtiler genellikle düzelir ve bağırsaklardaki hasar iyileşir.
