Ülkemizde tarımsal ürün fiyatlarının tüketiciye yansımalarını uzun zamandır konuşuyor, yazıyor ve tartışıyoruz. Bu alanda uygulanan merkezi politikaların yetersizliğine rağmen Eskişehir Büyükşehir Belediye Başkanı Yılmaz Büyükerşen'in kırsal ve tarımsal desteklemeleri üzerinde uzun uzadıya durup bu konuya dikkat çekmeye çalışıyorum.
Bugün isterseniz gübre, ilaç, yem gibi girdilerde maliyetlerin ne kadar yükseldiğini biraz detay bilgi ve somut rakamlar paylaşarak verelim. Bunun için İrfan Donat'ın 18 Şubat 2019 tarihli 'Çiftçinin yüksek maliyet sorunu' başlıklı yazısından alıntı yapmamız gerekiyor.
GÜBRE FİYATLARINDAK ARTIŞ %62
'Önce gübreden başlayalım...
Paylaşacağımız fiyatlar Tarım ve Orman Bakanlığının resmi verileri.
Mesela çiftçilerin kullandığı %21 A.S. (Amonyum sülfat) ortalama ton fiyatı 2017'de 708 TL iken 2018'deki ortalama fiyatı 1,011 TL'ye yükseldi. Yani fiyat artışı yüzde 43.
Bayiler ve çiftçilerle konuştuğumuzda bu gübrenin mevcut fiyatı şu an ton bazında 1,100-1,150 TL arasında değişiyor.
Bakanlık verilerine göre ÜRE gübrenin 2017'deki ton fiyatı 1,156 TL iken 2018 ortalama fiyatı 1,664 TL'ye çıktı. Yani fiyat artışı yüzde 44.
ÜRE gübrenin bugünkü fiyatı ise 1,850-2,050 TL arasında seyrediyor.
DAP gübrenin ise 2017 yılı ton fiyatı ortalaması 1,538 TL iken 2018 ortalaması ton başına 2,383 TL. Yani fiyat artışı yüzde 55 düzeyinde.
Bayiler ve çiftçilerle konuştuğumuzda DAP gübrenin bugünkü fiyat seviyesi de 2,450-2,500 TL arasında değişiyor.
20.20.0 gübrenin 2017 ton fiyatı 1,096 TL iken, 2018 ortalama fiyatı ise 1,587 TL olarak resmi kayıtlarda yer alıyor. Yani fiyat artışı yüzde 45'lerde.
ESK VERİLERİNDEKİ ARTIŞ %62
Yine Et ve Süt Kurumunun (ESK) 11 Şubat tarihli haftalık verilerine baktığımızda geçen yılın aynı dönemine göre DAP gübre fiyatı yüzde 61,7 artarken, ÜRE gübrenin fiyatı da yüzde 58,2 yükselmiş durumda.
MAZOTTAKİ ARTIŞ %22
Gelelim bir diğer önemli girdi olan mazota…
Mazotun Şubat 2018'deki litre fiyatı 5,13 TL iken bugünkü litre fiyatı 6,20 TL seviyelerinde. Yani orada da yüzde 22'ye varan bir fiyat artışı söz konusu.
YEM FİYATLARI %41 ARTTI
ESK'nın verilerine göre besi yeminin fiyatı son 1 yılda yüzde 31 artarken, süt yemindeki fiyat artışı yüzde 41'i aşıyor.
Yemlik buğday fiyatı yüzde 26 artarken, mısırın fiyatı yüzde 24,8 artmış.
ZİRAİ İLAÇLARDAKİ ARTIŞ %45-95 ARASINDA DEĞİŞİYOR
Orada da trend yukarı yönlü.
Buğdaydan mısıra domatesten zeytine kadar farklı meyve, sebze ve hububat ürünlerinde kullanılan farklı zirai ilaçların son 1 yıldaki fiyatları yüzde 45 ila yüzde 95 arasında arttı.'
Fiyatların bu kadar yükseldiği bir ortamda tarım politikalarının düzelmesi için yapısal reformların şart olduğu görülüyor. Bu yüksek maliyetlerin nedenlerine, maliyet fiyatlarının bu denli yüksek artış göstermesine kafa patlatılmadığı sürece ülkede tarımsal ürünlerin fiyat ve üretim kontrolünün sağlanamayacağı net olarak görülüyor.
ÇÜNKÜ TARIMSAL GİRDİ ÜRÜNLERİ HEP İTHAL
Bize göre bunun en birincil nedeni söz konusu maliyet ve girdi unsurlarının tamamının ithal ürün olması ve yerli üretimin dışlanmasıdır.
Milli ve yerli olacaksak ilk olarak tarımdan başlamamız gerekiyor. İlerleyen yazılarımızda bu konuyu daha detaylı olarak ele almaya devam ederiz.