Skolyoz, omurganın yana doğru anormal bir şekilde eğrilmesi sonucu meydana gelen bir sağlık sorunudur. Bu eğrilik, genellikle S veya C harfi şeklinde görünür. Omurganın normalde düz olması gerekirken skolyozlu kişilerde omurga yanlara doğru eğilmiş veya dönmüş olabilir. Skolyoz, genellikle ergenlik döneminde, büyüme çağında gelişir, ancak her yaşta da görülebilir.
Skolyozun Nedenleri
Skolyozun nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, bazı durumlarda genetik faktörler etkili olabilir. Bunun yanı sıra, skolyoza yol açabilecek birkaç faktör şunlardır:
- İdiopatik Skolyoz: Çoğu skolyoz vakasında görülen ve nedeni bilinmeyen türdür.
- Doğuştan Skolyoz: Doğum sırasında omurganın tam olarak gelişmemesi nedeniyle oluşur.
- Nöromusküler Skolyoz: Kaslar veya sinirlerle ilgili hastalıklar (örneğin, serebral palsi veya kas distrofisi) nedeniyle gelişebilir.
- Yaşla İlgili Skolyoz: Yaşlılık döneminde, omurgadaki eklem hasarları ve disklerdeki dejenerasyon sonucu oluşabilir.
Skolyozun Belirtileri
Skolyozun belirtileri kişiden kişiye değişebilir ve bazen hiçbir belirti gösterilmeyebilir. Ancak, genellikle aşağıdaki durumlar görülür:
- Omurgada anormal eğrilik (S veya C şeklinde)
- Omuzların farklı yükseklikte olması
- Bel veya sırt ağrıları
- Yürürken dengesizlik
- Belirgin duruş bozuklukları
- Gövde kısmında asimetri (biri diğerinden daha önde veya arkada olabilir)
Skolyoz Nasıl Teşhis Edilir?
Skolyoz genellikle fiziksel muayene ve röntgen gibi görüntüleme testleri ile teşhis edilir. Doktor, hastanın duruşunu kontrol eder, omurgayı gözlemler ve şüphe durumunda röntgen çekilir. Röntgen, omurgadaki eğriliği ve bu eğriliğin şiddetini belirlemek için önemlidir.
Skolyozun Tedavisi
Skolyoz tedavisi, eğriliğin şiddetine, kişinin yaşına ve genel sağlık durumuna bağlı olarak değişir. Tedavi seçenekleri arasında şunlar bulunur:
- Fizik Tedavi: Hafif skolyoz vakalarında, fiziksel terapi ve egzersizler, omurgayı güçlendirmeye yardımcı olabilir.
- Ortez Kullanımı (Korse): Genellikle büyüme çağındaki çocuklar için önerilir. Omurganın daha fazla eğrilmesini engellemek amacıyla özel korse kullanılabilir.
- Cerrahi Müdahale: Şiddetli skolyoz vakalarında, eğriliği düzeltmek için cerrahi müdahale gerekebilir. Bu genellikle omurganın düzeltilmesi için vidalar, çubuklar veya plaklar kullanarak yapılan bir işlemdir.
Skolyozun Önlenmesi
Skolyozun çoğu vakası önlenemez, çünkü genellikle genetik faktörlerden veya doğumsal kusurlardan kaynaklanır. Ancak, çocukların düzenli sağlık kontrollerine gitmeleri, erken teşhis için önemlidir. Ayrıca, doğru duruş alışkanlıkları edinmek ve kas gücünü artıracak egzersizler yapmak, skolyozun ilerlemesini engelleyebilir.
Kız Çocuklarında Skolyoz Daha mı Sık Görülür?
Skolyoz, hem erkeklerde hem de kızlarda görülebilen bir omurga hastalığıdır. Ancak yapılan araştırmalar, skolyozun kız çocuklarında erkeklere kıyasla daha sık görüldüğünü ortaya koymaktadır. Özellikle "idiopatik skolyoz" (sebebi bilinmeyen skolyoz) vakalarında, kız çocuklarının oranı erkeklere göre çok daha fazladır.
Kız Çocuklarında Skolyozun Daha Yaygın Olmasının Nedenleri
-
Ergenlik Dönemindeki Büyüme Atakları: Skolyoz, genellikle ergenlik döneminde, hızlı büyüme dönemi sırasında ortaya çıkar. Bu dönemde omurga daha fazla esner ve şekil değiştirme potansiyeli gösterir. Kızlar genellikle erkeklerden daha erken ergenliğe girer ve bu da omurga deformitesinin daha erken başlamasına yol açabilir.
-
Genetik Faktörler: Skolyozun nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, genetik yatkınlık önemli bir rol oynayabilir. Ailede skolyoz geçmişi olan kız çocuklarının, bu durumu daha fazla gösterme olasılığı vardır.
-
Hormonel Farklılıklar: Bazı araştırmalar, kızların erkeklere göre farklı hormonel yapılarının, omurga gelişimindeki farklılıklara katkıda bulunabileceğini öne sürmüştür. Özellikle büyüme hormonlarının etkisiyle kız çocuklarında daha fazla skolyoz vakası görülebilir.
-
Fiziksel Yapı: Kızların, erkeklere göre farklı bir vücut yapısına sahip olması da skolyozun daha sık görülmesine neden olabilir. Kız çocukları genellikle daha ince yapılıdır ve bu durum omurgada daha belirgin eğriliklere yol açabilir.
