Eskişehir sanayisi ve dış ticareti ile ilgili olarak en çok polemik konusu olan konuların arasında dış ticaret rakamları gelir. TÜİK bazlı verilerde Eskişehir ihracatı gerçek ihracatın neredeyse yarısı kadar kabul edilir ve kamuoyuna o şekilde açıklanır. Çünkü TÜİK il merkezli ve il gümrüklerinden çıkışlı rakamları kabul eder ve onu o şekilde açıkları. Şimdilik doğru olan da belki de budur.
Ancak pratik durum her zaman farklıdır. Çünkü üretim yeri Eskişehir olup da ihracat çıkışını İstanbul ve başka iller gösteren çok firma vardır. Bu verilere göre de Eskişehir ihracatı 902 Milyon dolar olarak görünür. Yani 1 Milyar Doların altında.
Oysa gerçek çok başka.
Şöyle açıklayayım;
Günümüzde iktisadi yatırımlar; toprak, emek ve sermaye olarak 3 başlıkta ele alınır. (Buna son yıllarda girişimci de eklenmiş durumda.) Bir yatırımın gerçekleşmesi için tüm bunların bir arada olması gerekir.
Koç grubunu örnekleyelim;
Koç Grubunun markası Arçelik Eskişehir'de Avrupa'nın en büyük buzdolabı fabrikasına sahiptir Taa 1974 yılından bu yana bu fabrika Eskişehir'dedir. Fabrikada Eskişehirliler istihdam edilir ve yan sanayisi de Eskişehir'de kurulmuştur. Yani toprak ve emek faktörü Eskişehir'dedir. Ancak kendileri İstanbullu olduğu için ya da başka nedenlerden dolayı merkezlerini İstanbul olarak seçmişlerdir. (sermaye faktörü)

3 üretim faktöründen 2'si Eskişehir olduğu halde, sadece sermaye faktörü (yani vergi dairesi olarak) İstanbul'u seçtikleri için yatırımları kağıt üstünde Eskişehir sayılmaz.

Ama Arçelik, İstanbul'da diyebilir miyiz?

Eskişehir'de üretim yapıyor, katma değeri Eskişehir'de yaratıyor, istihdamı Eskişehir'de sağlıyor, yan sanayiyi Eskişehir'de kurduruyor ama İstanbul'dan sayılıyor. Olacak iş mi?

Ford Otosan
Arçelik
Şeker Fabrikası
TUSAŞ
ETİ Maden
ETİ Gıda
Çimsa
Pınar Süt
Paşabahçe
Anadolu Cam
Hastavuk
Peyman Kuruyemiş
Alp Havacılık
Yurtbay Seramik

Bu firmaların üretim tesisleri Eskişehir'de değil mi?
Eskişehir'de istihdam yaratmıyorlar mı?
Eskişehir'de katma değer sağlamıyorlar mı?
Eskişehir'de yan sanayi oluşturmuyorlar mı?

Örneğin Çimsa; en büyük yatırımlarından birini Eskişehir'deki fabrikasına yapmadı mı? Günlerce haberini yaptık.
Ya Paşabahçe? Eskişehir OSB'deki fabrikası ve istihdamları ne olacak?

ETİ Maden'in Kırka Bor tesisleri ne olacak?

Bu firmalar bazı nedenlerden dolayı başka illerden gösterildiler diye onların ihracatlarını Eskişehir'den sayamıyoruz.

ESKİŞEHİR İHRACATINDA EZBERCİ YAKLAŞIM
İşte bu gerçekten yola çıkarak bu firmaların Eskişehir'den üretip ihraç ettikleri ürünlerle Eskişehir ihracatının 2,2 milyar dolar olduğunu görüyor ve biliyoruz. Yani olay hiç de kamuoyunda açıklandığı gibi 900 milyon dolar değildir.
Ancak ne yazık ki Eskişehir ihracatının düşük gösterilmesinde ve algının bu şekilde oturmasına izin veren de aslında Eskişehirlilerdir. Ne zaman Eskişehir ihracatı konuşulsa herkes yukarıda saydığım firmaların Eskişehir'de üretim yaptığını bilse de onların ihracatını Eskişehir'den saymayıp 'Eskişehir ihracatı az' demeyi tercih ediyor.
Bu ezberci yaklaşımın karşısında duran belki de tek isim eski Oda Başkanı Savaş Özaydemir'di. Ondan sonra kimse bu algı mücadelesi içine girmiş değildi.

VALİ ÇAKACAK'TAN MUAZZAM BİR KAVRAM
Ancak önceki gün Vali Özdemir Çakacak, bu alanda Eskişehirli sanayicilerin yapmadığı şekilde konuya yaklaştı ve Hazine ve Maliye Bakan Yardımcısı Nurettin Nebati, iş adamlarıyla buluştuğu toplantıda;
'2017 yılı sonu itibariyle TÜİK rakamlarına göre 902 milyon dolara ulaşan ihracat Eskişehir gümrüğünden çıkışlı olarak rakamımızın 1 milyar doları aşmasını bekliyoruz' dedi.
'Eskişehir ihracatının değil Eskişehir gümrüğünden çıkışlı rakamın' dedi.
Ve bu alanda muazzam bir sahiplenme gösterdi ve kavram kullandı.
Örnek olmasını diliyorum. Ve Eskişehirli sanayicilerin de Eskişehir ihracatını kullanırken;
'Eskişehir ihracatı 2,2 milyar dolarken Eskişehir gümrüğünden çıkışlı ihracatımız 1 Milyar dolar civarı' demelerini istiyorum.
Çünkü eğer Eskişehir merkezimizdeyse bu algı mücadelesini her alanda yapmak zorundayız.