Çok kabaca X kuşağı diye tabir edilen kuşak ekseriyetle 90 öncesi doğumluları, Y kuşağı 1990-2000 arası doğumluları ve Z kuşağı ise 2000 ve üstü doğumluları ifade etmek için kullanılır. Ama aslında bu keskin hatlarla olmamakla birlikte bu kuşak farklılığını belirleyen ana kriter; dijital dünyaya (internet, teknoloji ve bilgisayar gibi) yabancı olanlar, dijital dünya ile sonradan tanışanlar ve doğrudan dijital dünya içine doğanlardır. Yani kuşak farklılığını belirleyen dijital dünyanın ta kendisidir. Bu farklılık dolayısıyla dijital yerli ve dijital mülteci kavramlarını da doğurmuştur. Dolayısıyla X kuşağı günümüz dünyasında dijital mülteci, Y kuşağı ise dijital yerlidir. Şu an 18-19 yaşına gelenler ise işte Z kuşağıdır.
İnternet ve dijital dünya ile sonradan tanışıp bu dünya içinde 'cahil' ve çaresiz kalanlar ile bu dünyayı yakından tanıyıp gelişmeleri zamanında analiz edip dünyasını buna göre kuranlar arasında ciddi düşünce, yaşayış, kültür ve felsefe farklılığı da vardır. Dolayısıyla Y ve Z kuşağı bu farklılık içinde kendine yeni bir anlayış ile gelecek kurar. Onların hayata bakışı, gelecek kurgusu, üretim, yönetim, tüketim anlayışı farklı ve kendinden bir önceki kulağın üstündedir. Medyadan yenilen içilen gıdalara kadar bu farklılık her yerde gözlemlenebilir.
Z KUŞAĞI ALTTAN GELİYOR
Bu bakış açısı içinde Eskişehir, alttan gelen ve bugün 19 yaşını geride bırakan Z kuşağını ne derece yakalamış sorusu çok önemlidir. Eskişehir, öğrenci kenti olduğu gerçeğinden hareketle özellikle Y ve Z kuşağı sayısının kentte hayli yoğun olduğunu söylememiz gerekir. Bunu yaşamın her alanında gözlemlememiz de mümkündür. Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemine baktığımız zaman da bu gerçeği görebiliyoruz. Her ne kadar bu verilerde öğrenci nüfus dahil olmasa da Eskişehir'de Z kuşağının her geçen yıl sayısının arttığını ve toplam nüfus içindeki payını arttırdığını görebiliriz.
Sadece 2018 yılı içinde Eskişehir'de 163.637 olmak üzere 1990 ve üstü doğumlu yani Z kuşağı yaşamaktadır. Bu Eskişehir toplam nüfusunun %18,7'sine denk gelmektedir. Bu rakama Eskişehir'de öğrenim gören öğrencileri de eklememiz gerekir. Tahmini olarak 3 üniversitemizden gelen öğrencilerle bu rakama on binlerin eklenmesi mümkün olabilir. Diğer taraftan tablodan da anlaşılacağı gibi Z kuşağının sayısının azalması bizleri yanıltmamalıdır çünkü Z kuşağı azalırken diğer taraftan Y kuşağı artmaktadır ki bu yazıda onların payı üzerinde durulmamıştır.
Buradan hareketle bu alttan gelen nüfusun beklenti, istek ve taleplerini karşılayabilecek bakış açısı geliştirme konusunda ne kadar hazırız? Üzerinde durmamız gereken soru da budur. Sanayimiz, ticaret odamız, belediyelerimiz, meslek odalarımız, sivil toplum temsilcilerimiz hala 1980-1990 hatta 2000'li yılların anlayışı ile bu kuşağı kucaklamayı planlıyorsa büyük yanılgı içinde olabilir. Geleceği kurgularken özellikle Z kuşağını düşünerek hareket edilmesi çok daha önemlidir.
