Merhaba Değerli Okurlar;
Geçtiğimiz hafta Unutulma Hakkından bahsetmiştik.
Bu hafta ise Türkiye için çok önemli bir adım olan projeden ve bu projenin devamında belirli noktalara hukuki atıflaryapacağız.
Geçtiğimiz hafta Sayın Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan Beştepe Millet Kongre ve Kültür Merkezi'nde düzenlenen Milli Uzay Programı Tanıtım Toplantısını gerçekleştirdi.
Toplantıda ise 'Bu program, gerçekçi ama bir o kadar da rekabetçi hedefleri kapsayan içeriğiyle ülkemizin uzaydaki yol haritası olacaktır.' Sözlerine yer vererek projeye ilişkin 10 yıllık hedefleri açıkladı.
Milli Uzay Programı'ndaki birincil ve en önemli hedefin Cumhuriyet'imizin 100'üncü yılında Ay'a ilk temasıngerçekleştirilmesi ve Ay'a yolculuk yapılacağı Sayın Cumhurbaşkanımız tarafından belirtilmiştir.

TOPLANTIDA BELİRTİLEN 10 HEDEF

Milli Uzay Programı'ndaki birincil ve en önemli hedefimiz Cumhuriyetimizin 100'üncü yılında Ay'a ilk teması gerçekleştirmek.

Milli Uzay Programı'ndaki ikinci hedefimiz, yeni nesil uydu geliştirme alanında dünya ile rekabet edebilecek ticari marka ortaya çıkarmak.

Milli Uzay Programı'ndaki üçüncü hedefimiz, Türkiye'ye ait bölgesel konumlama ve zamanlama sistemi geliştirmek.

Dördüncü hedefimiz, uzaya erişimi sağlamak ve bir uzay limanı işletmesi kurmak.
Beşinci hedefimiz 'uzay havası ya da meteorolojisi olarak tabir edilen alana yatırım yaparak, uzaydaki yetkinliğimizi artırmak.

Altıncı hedefimiz; Türkiye'yi astronomik gözlemler ve uzay nesnelerinin yerden takibi konularında daha ileri bir seviyeye ulaştırmak.

Yedinci hedefimiz ülkemizde uzay sanayii ekonomi sistemini daha da geliştirmek.
Uzay programımızdaki sekizinci hedef, bir uzay teknolojisi geliştirme bölgesi kurmak.

Dokuzuncu hedefimiz uzay alanında etkin ve yetkin insan kaynağımızı geliştirmek.
Uzay Programı'ndaki onuncu ve son hedefimiz bir Türk vatandaşını uzaya göndermek.


GÜNDEMİMİZDEKİ UZAY MESELESİNİN HUKUKİ BOYUTLARININ İNCELENMESİ
Uluslararası uzay hukuku, uluslararası kamu hukukunun bir dalıdır. Hukuki açıdan değerlendirme yapılabilmesi için ülkemizin taraf olduğu anlaşmalara bakmamızda fayda vardır.
Ülkemizin uzay konusunda taraf olduğu temel BM anlaşmaları şunlardır:

27 Ocak 1967 tarihli, Ay ve Diğer Gök Cisimleri Dahil, Uzayın Keşif ve Kullanılmasında Devletlerin Faaliyetlerini Yöneten İlkeler Hakkında Anlaşma,

27 Nisan 1968 tarihli, Astronotların Kurtarılması, Astronotların ve Uzaya Fırlatılmış Olan Araçların Geri Verilmeleri Hakkında Anlaşma,

29 Mart 1972 tarihli, Uzay Cisimlerinin Verdiği Zarardan Dolayı Uluslararası Sorumluluk Hakkında Sözleşme,

12 Kasım 1974 tarihli, Uzaya Fırlatılan Cisimlerin Tescili Sözleşmesi,

18 Aralık 1979 tarihli, Devletlerin Ay'da ve Diğer Gök Cisimlerindeki Faaliyetlerini Düzenleyen Anlaşma.
'Türkiye Uzay Ajansı' 2018 Aralık ayında kurulmuştur.
TÜM MİLLETLER TARAFINDAN UZAYI KEŞİF VE KULLANIM İÇİN SERBEST VE ÜCRETSİZDİR.
Tüm devletler, uzaya özgürce erişme hakkına sahiptir. Hiçbir ülkenin uzay faaliyetlerini yürütmek için yetki ve izin almasına,veya hava yolları gibi uluslararası kurumlar ve devletlere ücret ödemesine gerek yoktur. Ülkelerin ekonomik kalkınma düzeyine göre de ayrımcılık yapılamaz. Bu ilke, 1967 Dış Uzay Antlaşması I. Maddesinde belirtilmiştir

PEKİ, KENDİ UZAY ARACIMIZI NEREYE TESCİL ETTİREBİLİRİZ
Atmosfer Dışı Uzaya Gönderilen Cisimlerin Tescili Sözleşmesine Katılmamızın Uygun Bulunduğuna Dair Kanun'un 2. Maddesi gereği;
'Bir uzay cismi dünya etrafındaki yörüngesine veya daha uzaktaki bir yörüngeye yerleştirildiğinde, cismi uzaya gönderen Devlet, kayıtların tutulduğu kayıt sistemine kaydettirmek suretiyle cismin tescil işlemini yapacaktır. Uzaya cisim gönderen her Devlet böyle bir kayıt işlemi yapıldığım Birleşmiş Milletler Genel Sekreterine bildirecektir.'şeklinde belirtilmiştir.

ASTRONOT UZAYDA SUÇ İŞLERSE CEZASI NE OLUR?
Bu konuya ilişkin örnek olarak geçtiğimiz yıllarda örnek bir olay yaşanmıştı
NASA astronotu McClain'in 6 aylık uzay görevi esnasında eşinin şahsi hesaplarına izinsiz bir şekilde girdiği iddia edildi. Bunun üzerine NASA astronot hakkında soruşturma başlatma kararı aldı.
Hukuk Nasıl İşledi ;
Uluslararası Uzay İstasyonu ABD, Rusya, Avrupa, Kanada ve Japonya'ya ait. Ortaklar arasında imzalanan mutabakata göre ülkelerde görev yapan bireyler için astronotun bağlı bulunduğu ülke yasaları geçerli oldu. Buna göre bir Kanada'lı astronot uzayda suç işlerse Kanada yasalarına, ABD'li bir astronot suç işlerse ABD yasalarına göre yargılanacak. Astronotların Dünya'ya geri iadesine ilişkin bir düzenleme de yapıldı. Bu noktada bir ülke kendi vatandaşı olan astronota karşı suç işleyen diğer astronotu yargılamak için iadesini talep edebilecektir.

HAFTAYA GÖRÜŞMEK ÜZERE
HUKUKLU GÜNLER
AV. ASLICAN ÖZGÜR İLELİ