İzdüşüm tartışması ülkemizde bilimsel konulardan çok futbolda kullanılan bir terim haline geldi. Maçlarda topun oyun alanına çıkıp çıkmaması ile ilgili pozisyonlarda "topun izdüşümü bakılmalı" gibi yorumlar da taraftarların izdüşüm kelimesinin ne anlama geldiğini merak etmesine sebep oluyor.
İzdüşüm nedir?
İzdüşüm, bir nesnenin bir düzleme ya da bir yüzeye düşürülen görüntüsüdür. Bu kavram, genellikle geometri ve çizimle ilgili alanlarda karşımıza çıkar. Bir nesne, belirli bir ışık doğrultusunda ya da bir projeksiyon yöntemiyle bir düzleme aktarılır. Bu işlem sırasında nesnenin şekli, boyutu ve pozisyonu, izdüşüm türüne bağlı olarak değişebilir.
Dik izdüşümde, ışınlar ya da projeksiyon çizgileri düzleme dik olarak gelir. Bu, nesnenin gerçeğe en yakın ölçülerle düzlem üzerinde temsil edilmesini sağlar. Eğimli izdüşümde ise ışınlar belli bir açıyla gelir ve bu durum nesnenin görüntüsünde perspektif etkisi yaratır. İzdüşüm, mühendislikte teknik çizimler yaparken, mimarlıkta yapı planları oluştururken ya da coğrafi haritalar hazırlarken kullanılan temel bir yöntemdir. Aynı zamanda günlük hayatta gölgeler, doğal bir izdüşüm örneğidir.
Kelimenin doğru yazımı "izdüşüm"dür. İzdüşümü demek için "topun izdüşümü" kalıbını kullanmak gerekmektedir.
Futbolda İzdüşüm Nedir?
Futbolda izdüşüm, genellikle topun ya da bir oyuncunun belirli bir referans noktası veya çizgiye göre düşey ya da yatay yansımasını ifade eder. Bu terim, özellikle topun ya da oyuncunun konumunun belirlenmesinde kullanılan geometrik bir kavramdır. Futbol sahasında izdüşüm genellikle şu bağlamlarda karşımıza çıkar:
Ofsayt Kararlarında:
Topun ya da oyuncunun, sahadaki çizgilere veya diğer oyunculara göre yatay izdüşümü dikkate alınır. Ofsayt pozisyonlarında, oyuncunun herhangi bir vücut parçasının (oyun kurallarına göre gol atabileceği kısmı, yani kafa, ayak, gövde) rakip savunma oyuncusunun sonuncusunu geçtiği anda topun oynanmasıyla ilgili geometrik bir analiz yapılır. VAR (Video Yardımcı Hakem) sistemi, bu tür durumlarda genellikle izdüşüm hesaplamaları yapar.
Gol Çizgisi Teknolojisi:
Topun tamamının gol çizgisini geçip geçmediği belirlenirken, topun fiziksel izdüşümü hesaplanır. Bu, golün geçerli olup olmadığını belirlemek için önemlidir.
Taç, Korner ve Aut Kararları:
Topun sahanın sınır çizgilerini geçip geçmediğini anlamak için yine izdüşümden faydalanılır. Örneğin, bir top havadayken dışarı çıkmış gibi görünebilir; ancak izdüşümü çizginin içinde kaldıysa top oyun alanında kabul edilir. Bu durumlarda, topun ya da oyuncunun izdüşümü, doğru karar vermek için saha üzerindeki çizgilere göre analiz edilir. Özellikle teknoloji destekli sistemlerde bu prensiplerden yararlanılır.