Merhaba değerli okurlar geçtiğimiz hafta kanunlar ve Yargıtay kararları çerçevesinde yurtdışında yaşayan bir Türk vatandaşı suç işlerse ne olacağını anlatmıştık. Bu haftaki yazımızda ise 4857 sayılı İş kanunu hükümlerine göre işçinin iş sözleşmesini haklı nedenle fesih etme hakkını anlatacağız.
İŞÇİNİN HAKLI NEDENLE DERHAL FESHİ
4857 sayılı İş Kanunu hükümleri işçiye iş sözleşmesini haklı nedenle derhal fesih hakkı tanımıştır.Kanun’un 24.maddesinde ‘’ Süresi belirli olsun veya olmasın işçi, aşağıda yazılı hallerde iş sözleşmesini sürenin bitiminden önce veya bildirim süresini beklemeksizin feshedebilir:
I. Sağlık sebepleri: a) İş sözleşmesinin konusu olan işin yapılması işin niteliğinden doğan bir sebeple işçinin sağlığı veya yaşayışı için tehlikeli olursa. b) İşçinin sürekli olarak yakından ve doğrudan buluşup görüştüğü işveren yahut başka bir işçi bulaşıcı veya işçinin işi ile bağdaşmayan bir hastalığa tutulursa.
II. Ahlak ve iyiniyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri: a) İşveren iş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri hakkında yanlış vasıflar veya şartlar göstermek yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler vermek veya sözler söylemek suretiyle işçiyi yanıltırsa. b) İşveren işçinin veya ailesi üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak şekilde sözler söyler, davranışlarda bulunursa veya işçiye cinsel tacizde bulunursa. c) İşveren işçiye veya ailesi üyelerinden birine karşı sataşmada bulunur veya gözdağı verirse, yahut işçiyi veya ailesi üyelerinden birini kanuna karşı davranışa özendirir, kışkırtır, sürükler, yahut işçiye ve ailesi üyelerinden birine karşı hapsi gerektiren bir suç işlerse yahut işçi hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ağır isnad veya ithamlarda bulunursa. d) İşçinin diğer bir işçi veya üçüncü kişiler tarafından işyerinde cinsel tacize uğraması ve bu durumu işverene bildirmesine rağmen gerekli önlemler alınmazsa. e) İşveren tarafından işçinin ücreti kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmez veya ödenmezse, f) Ücretin parça başına veya iş tutarı üzerinden ödenmesi kararlaştırılıp da işveren tarafından işçiye yapabileceği sayı ve tutardan az iş verildiği hallerde, aradaki ücret farkı zaman esasına göre ödenerek işçinin eksik aldığı ücret karşılanmazsa, yahut çalışma şartları uygulanmazsa.
III. Zorlayıcı sebepler: İşçinin çalıştığı işyerinde bir haftadan fazla süre ile işin durmasını gerektirecek zorlayıcı sebepler ortaya çıkarsa.
Yukarıda sebeplerden birisinin oluşması durumunda işçi iş sözleşmesini haklı nedenle derhal fesih edebilir. İşçinin iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilmesi için haklı bir nedenin varlığı gerekir.. İşçi dilerse bu hakkını kullanır. Sözleşmeyi feshetme hakkı ve isteği bulunan işçinin iş sözleşmesini fesih etmesi için fesih isteğini karşı tarafa yöneltmesi gerekir.
YARGITAY KARARI
DAVA : Davacı, kıdem, ihbar tazminatı ile manevi tazminat alacaklarının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir.Mahkeme, isteğin reddine karar vermiştir.Hüküm süresi içinde davacı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için tetkik hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
KARAR : Davacı vekili, müvekkilinin davalı işyerinde 01.06.2006-25.08.2009 tarihleri arası çalıştığını, davacının işyerinde geçirmiş olduğu iş kazası sonrası işverenden gerekli güvenlik önlemlerinin alınması talep etmesi üzerine iş sözleşmesinin davalı işverence haksız olarak feshedildiğini beyanla kıdem ve ihbar tazminatlarının tahsilini talep etmiştir.
Davalı vekili, davacının işyerinde geçirmiş olduğu iş kazası sonrası bir süre daha çalıştıktan sonra kendiliğinden işyerinden ayrıldığını, davacının iş sözleşmesini kendisinin feshettiğini beyanla davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece davacının yaşadığı iş kazası sonrası işyerinde bir süre daha çalıştıktan sonra çalışma koşullarını gerekçe göstererek iş sözleşmesini feshinin haklı sebebe dayanmadığı gerekçesi ile kıdem ve ihbar tazminatı alacağı taleplerinin reddine karar verilmiştir.
Karar davacı vekilince süresinde temyiz edilmiştir.
1-)Dosyadaki yazılara toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davacının aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
2)Uyuşmazlık iş sözleşmesinin işçi tarafından haklı nedene dayalı olarak feshedilip feshedilmediği noktasındadır.
4857 sayılı İş Kanunu'nun fesih tarihi itibariyle yürürlükte olan 83. maddesine göre işyerinde iş sağlığı ve güvenliği açısından işçinin sağlığını bozacak veya vücut bütünlüğünü tehlikeye sokacak yakın, acil ve hayati bir tehlike ile karşı karşıya kalan işçinin gerekli tedbirler alınmadığı takdirde haklı fesih imkanı bulunmaktadır.
Davacının davalı işyerinde kaynakçı olarak çalıştığı, iş sözleşmesinin haklı bir sebep olmaksızın davalı tarafından feshedildiğini ileri sürdüğü, davalı işverenliğinse davacının 24.08.2009 günü ve sonrasında mazeretsiz olarak işe gelmediğini, sözleşmesinin 4857 sayılı Kanun'un 25. maddesi uyarınca haklı sebeple feshedildiğini savunduğu, mahkemece davacının yaşadığı iş kazası sonrası işyerinde bir süre daha çalıştıktan sonra çalışma koşullarını gerekçe göstererek iş sözleşmesinin feshinin haklı sebebe dayanmadığı gerekçesi davacının kıdem ve ihbar tazminatı taleplerinin reddine karar verilmiştir.
Dosya içindeki bilgi ve belgelerden davacının işyerinde geçirmiş olduğu iş kazası sonrası davalı işverenden şikayetçi olması üzerine Sakarya *** Sulh Ceza Mahkemesinde taksirle yaralama suçu nedeniyle yapılan yargılama sırasında alınan bilirkişi raporunda davalı işverenin işyerinde iş sağlığı ve güvenliği konusunda önlemleri almaması sebebiyle asli kusurlu olduğu kanaatinin beyan edildiği, yine aynı iş kazasına ilişkin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Müfettişliği tarafından işyerinde yapılan 26.01.2010 tarihli denetim raporunda, davalı işverenin iş kazası nedeniyle tam kusurlu olduğu, davacının ise kusurununun bulunmadığı, işyerinin elektrik ve topraklama tesisatlarında on ayrı hususta eksiklik tespit edildiği, bu raporun davacının iş sözleşmesini feshettiği tarihten aylar sonra alınmasına rağmen davacının feshe gerekçe gösterdiği işçinin sağlığını bozacak hususlara karşı davalı işverence önlem alınmadığı, 4857 sayılı Kanun'un fesih tarihi itibariyle yürürlükte olan 83. maddesine göre işyerinde iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili tedbir alınmamasının işçiye haklı fesih hakkı tanıdğı, davacının işyerinde elektrik çarpması sebebiyle yaşadığı iş kazasına rağmen davalı işverence gerekli tedbirlerin alınmaması üzerine iş sözleşmesinin davacı işçi tarafından haklı sebeple feshedildiği anlaşılmış olup, mahkemece kıdem tazminatı talebinin kabulüne karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulması hatalı olmuştur.
SONUÇ : Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebeplerden BOZULMASINA, oybirliğiyle karar verildi.
HAFTAYA GÖRÜŞMEK ÜZERE
AV.ASLICAN ÖZGÜR İLELİ