Günümüz teknolojisinde küçük yaşlara kadar inen ekran bağımlılığı aileleri tedirgin ediyor. Uzmanlar, çocuklarda otizmden öfke kontrol problemlerine kadar pek çok etkileri olan ekran kullanımı konusunda ebeveynleri uyarıyor.
Okulların tatil döneminde olmasıyla birlikte genellikle evde vakit geçiren çocuklar, teknolojinin imkanlarını değerlendirerek ekran kullanımına yöneldi. 0-3 yaş grubuna kadar inen ekran bağımlılığı ise şiddet eğilimi, öfke problemleri gibi sonuçlar doğurabiliyor. Aileler, konuya ilişkin çözüm ararken uzmanlar ise ailelerin rol model olması noktasında uyarılarda bulunuyor. Çocukların ekrandan uzak kalması için alternatif çözümler üretilmesi gerektiğini belirten Çocuk Gelişimi Uzmanı Münire Gölpek, Türkiye’de erişim engeli getirilen ‘Roblox’ isimli oyun platformuyla ilgili de yorumda bulundu.
ÇOCUĞA ROL MODELLİK YAPIN
Çocuklarda yaz döneminde artan ekran bağımlılığının pek çok probleme yol açtığını belirten Gölpek, ailelerin de ekran kullanımına dikkat etmesi gerektiğini söyledi. Gölpek, “ Çocuklarda telefon bağımlılığı yaz döneminde daha fazla arttı. Aslında anne babalar olarak bizler de biraz telefon bağımlısıyız ama çocuklarımıza telefon bağımlısı diyoruz ama önce bizlerin bu konuda kendimizi kısıtlaması gerekiyor ki çocuklar da bizden rol model alarak kendi öz düzenlemelerini yapabilsin. Çocuğu ekrandan uzaklaştırabilmek için anne babanın bir rutin oluşturması gerekiyor ve çocuğu ekranın başına bırakmak yerine ona alternatif şeyler üretmesi gerekiyor. Çünkü çocuk ne yapması gerektiğini bilmiyor. Ekran süresine dikkat edilmediği taktirde bu durum çocuklarda şiddet, öfke problemleri, kaygı, korku, öfke kontrol problemleri, şiddet eğilimi, gece korkuları, alt ıslatma gibi sorunlarla kendini gösterebiliyor” dedi.
0-3 YAŞ ARASI EKRAN KULLANIMI OLMAMALI
Günlük ekran süresinin yaş ile orantılı olması gerektiğini ifade eden Gölpek, 0-3 yaş aralığında ise ekran süresinin sıfır olması gerektiğini dile getirdi. Gölpek, “Teknoloji aslında bir tehdit unsuru değil. Doğru yönetebilirsek, çok güzel bir alternatif sunuyor. Anne baba olarak burada çocuğumuza doğru programları, kontrollü şekilde sunmalıyız. Günlük ekran süresi kullanımında ise bizim önerimiz yaş çarpı 10 dakika oluyor. Mesela 3 yaşındaki bir çocuk günde maksimum 30 dakika ekrana bakmalı. 0-3 yaşta ise sıfır ekran olması gerektiğini üstüne basa basa belirtiyoruz. Bazı ebeveynler, ‘Biz izliyoruz o izlemiyor kenarda oyun oynuyor’ diyebiliyor. Ancak çocuğun ses dalgalarına da maruz kalmaması, hiçbir şekilde ekranı duymaması gerekiyor. Çünkü bu yaş grubu çocuğun algılarının en açık olduğu ve beynin gelişiminin en önemli olduğu dönem. Çocuğu biz orada şekillendiriyoruz ve çocuğun orada hipnoz olmuş şekilde ekrana bakması otizm, dil konuşma geriliği gibi vakaları doğuruyor” diye konuştu.
ÇOCUK İSTİSMARINA AÇIK BİR PLATFORM
‘Roblox’ isimli oyun platformuna getirilen erişim engelini doğru bulduğunu ifade eden Gölpek, çocuk istismarının önüne geçilmesi için doğru bir adım olduğunu dile getirdi. Gölpek, “ Bence bu oyun platformunun kapatılması çok doğru bir karar oldu. Çocuğun yararını gözetmek için devletin vermesi gereken bir karardı bu. Çünkü aile bu noktada bir yerde tıkanıyor. Ne kadar bilgili ve farkındalığı yüksek bir aile olsa da 6 çocuk orada oyun oynarken 1 çocuğu kısıtlamak doğru olmuyor. Aksi halde çocuk anne babaya düşman kesiliyor, ‘Neden beni mahrum bırakıyorsunuz?’ diyor. Kendini ötekileşmiş, dışlanmış hissediyor. Burada aile mecbur kalarak oyun kullanımına izin veriyor. Bu noktada bu uygulamanın, bu oyunun devletimiz tarafından kapatılması gerekiyordu. Sadece bu uygulama değil, sohbet özelliği olan uygulamaların hiçbirini önermiyoruz, çünkü çocuk istismarına, açık bir alan. Art niyetli kişilerin çok çabuk ulaşılabileceği, çocuğu kandırabilecekleri bir platform. Biz Biz nasıl ki artık çocuklarımızı sokaklara bırakamıyorsak, 150 milyon kişinin olduğu oyunlarda da bırakmamalıyız. Kötü niyetli kişiler tarafından, ‘Seni oyuna kabul etmemiz için annenin kartını al ve şuradan şu uygulamayı al’ ya da ‘Buradan bu şifreyi gir, bize ver’ şeklinde iletişim kuruluyor. Yetişkinlerin bile internet üzerinden dolandırıldığı günlerde çocukların bu yanlışa düşmesi çok normal. Ayrıca çocukların müstehcen görüntülerinin istenmesi, kamera açtırılması gibi taciz vakarlını da görebiliyoruz. Burası bir oyun platformu ve herkes farklı oyunlar yükleyebiliyor. Bunun içeriği kontrol edilmiyor. Ne var ne yok bilinmiyor. Şiddet, öfke, kaygı, korku gibi yoğun duyguların yaşanmasına etki ediyor” diye belirtti.