Deniz Çağlar Fırat
TÜİK, geçtiğimiz gün enflasyon oranlarını açıklayarak Kasım ayında bir önceki aya göre %1,44 düşüş gösterdiğini duyurdu. Elbette piyasalarımızın seyri ve halkın alım gücü açısından oldukça önemli görebileceğimiz bir haber olsa da bu veriler kamuoyunda oldukça tartışıldı ve tartışılmaya devam ediyor.Her ne kadar enflasyon bir önceki yılın kasım ayına göre %15,63 artış göstererek %21,62 olarak hesaplansa da kamuoyuna enflasyonda düşüş var şeklinde yansıtılan bu haber hem sunuş biçimi hem de içeriği olarak oldukça tartışılır durumda.
Bu verilerin doğruluğunu tespit etmek ve piyasaların ortalama fiyatını görmek açısından algılardan sıyrılıp cüzdanlara bakmamız gerekiyor. Ülkemizdeki birçok iktisatçı da TÜİK'in enflasyondaki düşüş haberini geniş şekilde irdeledi ve konuya eleştirel yaklaştı. Özellikle de TÜİK'in açıkladığı ürün fiyatlarına bakıldığında da bu tartışmanın haklı temellere oturduğu görülüyor.
Ben de TÜİK verilerini baz alarak Bursa-Eskişehir ve Bilecik bölgesindeki enflasyon hesaplamasında kullanılan bazı seçilmiş ürünlerin fiyatlarını çıkardım. TÜİK'in belirlediği 2017 Kasım ve 2018 Kasım ayları ortalama fiyatlarını yorumlama zorunluluğu olduğunu düşünüyorum.
TÜİK'E GÖRE DANA ETİNİN KİLOSU 46 LİRA
Türkiye genelinde en çok tartışılan fiyatların başında ise kırmızı et geldi. TÜİK ülke genelinde dana etini 44 TL olarak açıklarken Bursa-Eskişehir ve Bilecik bölgesinde dana etinin fiyatı ise 46,6 TL olarak gösterilirken koyun eti ise 54,2 TL olarak açıklandı. Yine örneğin tavuk eti 11,2 TL, yumurta 0,60 kuruş, Ayçiçek Yağı 7,9 TL, süt 4,3 TL olarak kabul edildi.
Yine son günlerin en çok tartışılan ürün kuru soğanın fiyatı ise bölgemizde 3,9 TL olarak açıklandı.
Seçilmiş ürünlerin fiyatlarına ekli tabloda detaylı olarak inceleyebilmek mümkün.
FİYATLAR TARTIŞMALI GERÇEK OLAN CEPTEN ÇIKAN PARA
Bu fiyatların Bursa-Eskişehir ve Bilecik bölgesindeki piyasaların gerçek durumunu yansıtıp yansıtmadığının yorumunu mutlaka herkes kendi kendine yapabilir. Gelir durumu yüksek olan haneler için bu fiyatlar hiçbir anlam ifade etmeyebilir. Ancak dar ve sabit gelirliler ile sokak sokak pazargezenözellikle ev kadınları bu mutfak ateşini en iyi bilenlerdir.
Enflasyonun yarattığı ateşi anlamak için onların bütçelerine bakmak gerekiyor. Fiyatlarla oynayarak özellikle algıları değiştirmeye yönelik oyunlar varsa bunun cevabını da mutlaka vatandaş bir şekilde gösterir ve verir.
50-55 TL arasında olan bir ürünün fiyatını 46 TL olarak göstermek hatta talep darlığından dolayı ithal edilen ürünleri ihraç etmek ne iktisadi ne de siyasi başarıdır. Bunu 'ekonomi rahatlıyor, insanlar nefes alıyor' diye sunmak belki bugünü rahatlatır ama yarın daha büyük sorunların başlamasına neden olur.
