Serdar Taci Zengin yazdı.

Yıl 1923, aylardan Ekim, günlerden Pazartesi ve ayın 29'u.
Savaş sona ermişti.
Ülke yıpranmış,
Millet yorgun,
Ancak millet, imkansızı başarmışlığın yüksek moraliyle heyecanlı,
Mecliste ülkenin geleceği ile ilgili hararetli konuşmalar var,
Bütün kulaklar verilecek karara odaklanmış,
'..........'
Lidere inanmışlığın güveni ile, büyük bir savaştan galibiyetle çıkan millet yeni ve hiç bilmediği bir mücadeleye başlamak üzere;
Mustafa Kemal'in kararını bekliyor.

Gelin şimdi Cumhuriyet ilanının bir gün öncesine gidelim;
'Bir gece öncesiydi, Mustafa Kemal, yakın arkadaşlarını Çankaya Köşküne yemeğe davet etti.'
Tarihe geçen sözünü o masada söyledi;
'Yarın Cumhuriyeti ilan ediyoruz' dedi.
Aynı gece İsmet İnönü'yle 'Cumhuriyet' konusunda ayrıntılı çalıştılar, 29 Ekim'de Mecliste yapılacak konuşmayı hazırladılar.
Ertesi gün Halk Fırkası'nın Meclis Grubunda hararetli tartışmalar yaşanıyordu.
Tartışmanın nedeni yeni Bakanlar Kuruluydu.
Hükümet istifa etmiş, yeni hükümet kurulamamıştı.
Tartışma uzayınca Gazi Mustafa Kemal'in fikri soruldu.
Mustafa Kemal bir saat süre istedi.
Bu arada bazı milletvekilleriyle toplantı yaptı.
Bir saat sonra Mustafa Kemal fikrini açıkladı;
Anayasanın bazı maddelerinin değiştirilmesi gerektiğini söyledi.
Konuşmasının sonunda tarihi sözünü yineledi; ' Cumhuriyeti kuracağız' dedi.
Halk Fırkası'nın grup toplantısından sonra meclis grubu toplantısı yapıldı ve Mustafa Kemal'in tasarısı kabul edildi.
Tasarıya göre1921 Anayasasının bazı maddelerinde değişiklik yapılacaktı.
O değişikliklerle 'Hakimiyet, kayıtsız şartsız milletin olacak, Türkiye Devleti'nin dini İslam, resmi dili Türkçe, yönetim şekli ise Cumhuriyet olacaktı.
Meclisteki o tarihi günde bazı vekiller kürsüye çıkıp konuşmalar yaptılar.
Şair Mehmet Emin Yurdakul da kürsüye çıkanlardandı.
Heyecanlı bir konuşmadan sonra bütün milletvekillerini 'Yaşasın Cumhuriyet' diye bağırmaya davet etti.
Bütün milletvekilleri ayağa kalktı, üç kez 'Yaşasın Cumhuriyet 'diye bağırdı.
Cumhuriyet ilan edilmiş, Türkiye Cumhuriyeti Devleti kurulmuştu.
Saat 20.30'du.
Yeni yönetim şekli 101 pare top atışıyla duyuruldu.
Artık egemenlik kayıtsız şartsız milletin olmuştu.
Sıra yeni Cumhurbaşkanını seçmeye gelmişti.
Tek aday vardı; Mustafa Kemal.
Oylamaya katılan 158 milletvekilinden 157 sinin oyunu aldı, bir kişi çekimser kalmıştı.
O kişi kendisine oy vermeyen Gazi Mustafa Kemal'di.
O gün Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk Cumhurbaşkanı seçilmişti.

Bizler atalarımızın başlattığı kutlu yoldan ayrılmadan, onların belirlediği ilkelerle, hayallerindeki TÜRKİYE CUMHURİYETİ'nin gerçekleşmesi için, eğilmeden bükülmeden emin adımlarla geleceğe yürüyoruz.
Sevgiyle kalın